Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) ắt hẳn có lý do chính đáng khi xếp hội chứng mãn kinh vào danh sách bệnh thời đại. Hoàn toàn hợp lý vì nếu cứ hai phụ nữ từ tuổi 50 thì một là miếng mồi ngon của căn bệnh này với đủ loại bệnh chứng nhiêu khê. Nhưng nếu tưởng người thứ hai được yên thân thì lầm. Họ cũng là nạn nhân chỉ khác ở điểm ngấm ngầm, thậm chí khổ hơn vì không được phát hiện đúng lúc để điều trị kịp thời. Bên cạnh nhiều triệu chứng làm mất chất lượng của cuộc sống như cơn bốc hỏa vã mồ hôi, đau đầu kinh niên, mất ngủ, trầm uất, loãng xương, tăng mỡ máu …, ung thư là mối đe dọa khó lường khi phụ nữ bước vào khúc quanh khó tránh trên đường đời.

Biết rõ nguyên nhân là do rối loạn nội tiết tố nữ tính nhưng thầy thuốc hiện nay rất e dè với việc áp dụng nội tiết tố tổng hợp kể từ khi phát hiện phản ứng phụ rất nghiêm trọng của liệu pháp này, như ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư phổi, thuyên tắc tĩnh mạch ngoại biên … với tỷ lệ mắc bệnh tăng theo thời gian sử dụng thuốc đặc hiệu. Điều trị mãn kinh lại không thể ngắn hạn.

Bên cạnh bệnh tim mạch hầu như khó tránh trong giai đoạn mãn kinh, thiếu nội tiết tố nữ tính là đòn bẩy cho nhiều chuyện khiến bà khó vui như:

• Phân liệt cá tính và rối loạn chức năng tư duy thể hiện qua các triệu chứng như đãng trí, dễ cáu gắt, lo sợ vô cớ, trầm cảm, suy giảm trí nhớ, và đặc biệt là giảm ham muốn tình dục (libido).
• Da mau nhăn, dễ rạn nứt vì tiến trình tổng hợp collagen dưới da bị ức chế.
• Loãng xương do tiến trình hủy xương nhanh hơn công đoạn tạo xương. Thêm vào đó là khuynh hướng thải canxi qua đường tiểu khiến nạn nhân dễ bị sỏi tiết niệu.
• Xơ vữa động mạch nhanh chân hơn bình thường vì mãng xơ vữa hình thành dễ hơn trong điều kiện thiếu nội tiết tố nữ tính.
• Dị ứng nhưng không thuyên giảm với thuốc chống dị ứng thông thường vì phía sau căn bệnh là tình trạng thiếu canxi trong giai đoạn mãn kinh.

Các dữ liệu nêu trên cho thấy hội chứng mãn kinh không hề khu trú trong hệ tiết niệu sinh dục theo định kiến hễ đau đâu chắc bệnh gần đó. Trái lại, hội chứng mãn kinh với nhiều triệu chứng tâm thể phức tạp là hệ quả của rối loạn trên trục “tuyến yên – thần kinh thực vật – hệ nội tiết” và vì thế cần được điều trị với hoạt chất tác động trên hệ thần kinh trung ương.

Đáng tiếc vì theo kết quả nghiên cứu qua nhiều mô hình đại trà, ¾ nạn nhân đã không phải đau khổ đến thế nếu được điều trị sớm bằng Nhân Sâm vì củ thuốc hình người có công năng cải thiện tuần hoàn não và ổn định dẫn truyền thần kinh. Nhiều công trình nghiên cứu trên phụ mãn kinh cho thấy Nhân Sâm đúng là thuốc quý cho các bà từ tuổi ngũ tuần nhờ chứa nhiều hoạt chất thuộc nhóm saponosides và polyphenol với hai tác dụng nổi bật:

Ổn định hàm lượng nội tiết tố estrogen và progesteron trong giai đoạn tiền mãn kinh để tiến độ mãn kinh nhờ đó hòa hoãn và qua đó không bộc phát các triệu chứng khiến nạn nhân vừa đau vì loãng xương, vừa khổ vì mất ngủ, vừa buồn vì trầm uất, vừa bực vì bốc hỏa.

Trời cao xem vậy vẫn ưu đãi phận má hồng với món quà độc đáo dành cho người mãn kinh: Nhân Sâm! Tuy vậy, ngọc kia chẳng giũa chẳng mài cũng hoài ngọc đi. Nhân Sâm chỉ nên thuốc nếu được nuôi trồng, tinh chế sao cho Sâm kia đúng thật là … Sâm! Nhân Sâm càng mau nên thuốc cho người mãn kinh nếu được dùng khi mới chớm tiền mãn kinh, thay vì đợi nước đến chân mới tính chuyện nhảy nhót!

 Bác sĩ: Lương Lễ Hoàng