“Nơi nào có bệnh, gần đó có cây thuốc”. Không chỉ người ở phương Tây mới hiểu điều đó. Lịch sử đấu tranh vì sức khỏe của con người ở chân trời góc bể nào đều được tô đậm với màu xanh của cây thuốc. Trong số đó không có vị thuốc nào phổ cập trên khắp năm châu cho bằng Nhân Sâm!. Không có dược liệu nào từ một thời huyền thoại nay được phổ biến rộng rãi trên khắp mặt địa cầu cho bằng cây thuốc có rễ giống hình người.
Tuy vậy số người thực sự hiểu rõ, hiểu đúng về Nhân Sâm, vẫn là thiểu số. Cũng như với bất cứ dược liệu nào khác, Nhân Sâm tuy đúng là thuốc quý nhưng hiệu quả chỉ tối ưu khi được dùng đúng chỉ định, đúng liều lượng và đúng thể dạng được cơ thể dung nạp tối đa. Đó là lý do tại sao người sành về Nhân Sâm ưu tiên chọn Sâm Hoa Kỳ làm phương tiện phòng bệnh.
Từ kết quả của hàng trăm công trình nghiên cứu trong thực nghiệm cũng như trên lâm sàng, hiện không còn ai nghi ngờ về tác dụng cải thiện chức năng tư duy, ổn định huyết áp, hưng phấn biến dưỡng, điều hòa nội tiết tố, tăng cường sức đề kháng, chống lão hóa, ngăn chặn bệnh lý stress và phòng ngừa ung thư của Nhân Sâm. Không chỉ ở phương Đông, nhiều thầy thuốc ở phương Tây ắt hẳn phải có luận cứ khoa học vững chắc khi tán đồng về tác dụng dự phòng và chữa trị hội chứng mệt mỏi kinh niên (Chronic Fatigue Syndrom CFS) Sâm, về vai trò quan trọng trong phác đồ điều trị các căn bệnh thời đại, từ cườm mắt cho đến tiểu đường.
Đi xa hơn nữa, các nhà nghiên cứu đã từ lâu cảnh báo về tình trạng lão hóa trước tuổi do tác hại của độc chất oxy-hóa ngoại lai từ môi trường ô nhiễm, nội sinh từ phế phẩm của rối loạn biến dưỡng. Đó cũng là lý do tại sao thầy thuốc coi trọng mục tiêu phòng bệnh hơn chữa bệnh đang đồng lòng trở về với hoạt chất thiên nhiên để bảo vệ tế bào, đơn vị của sự sống, bằng cách vận dụng hoạt chất “kháng oxy-hóa” trong dược liệu thiên nhiên. Một trong các nhóm hoạt chất sinh học đã được xác minh tác dụng làm tăng cường sức đề kháng để cơ thể sớm nhận diện bệnh nguyên và kịp thời phản ứng chính là tập hợp của hơn 30 ginsenosides trong Sâm Hoa Kỳ.
Chiếc áo không làm nên thầy tu. Tuy bề ngoài có giống củ sâm nhưng cây thuốc vẫn khó là “sâm” nếu không đảm bảo chất lượng trong quá trình nuôi trồng, thu hái, chế biến và bảo quản, từ chọn sâm đúng giống, trồng sâm theo đúng mô hình sinh học cho đến kỹ thuật ly trích hoạt chất. Nói thế không có nghĩa là tác dụng của nhân sâm chỉ do ginsenosides. Nhưng với hàm lượng ginsenosides được bảo đảm trong thành phần thì thành phẩm chắc chắn không đi ngược với hiệu năng nguyên thủy của Nhân Sâm. Người bệnh không chỉ cần thuốc có hiệu quả. Sản phẩm đồng thời phải an toàn khi dùng dài lâu với hiệu năng ổn định. Thuốc sản xuất từ Nhân Sâm, cho dù có tán hươu tán vượn cách nào tùy ý, vẫn khó là thuốc tốt nếu trong thành phần không ginsenosides. Đó là lý do tại sao khi chọn Nhân Sâm cần tham khảo bề dày lịch sử của nhà sản xuất vì nếu thuốc xấu dễ gì được ưa chuộng từ cả trăm năm?
Y sĩ đoàn ở châu Âu đã liên tục từ nhiều năm cảnh báo người hay bị dị ứng mau gõ cửa thầy thuốc để vừa truy tìm nguyên nhân vừa được điều trị đúng bài bản. Dị ứng có thể tạm diễn giải như một loại phản ứng quái dị của cơ thể khi nhận diện bất cứ vật gì xem như lạ thường, bất thường. Ngoại vật có thể là hóa chất, độc chất, thực phẩm, dược phẩm, vi khuẩn, siêu vi, nấm mốc, thậm chí một cảm xúc bất ngờ. Nếu là chất quen mặt, chất đã nhiều lần được cơ thể dung nạp dễ dàng thì chín bỏ làm mười. Ngược lại, trúng sai chưa biết, nếu thành phần cảnh sát trong cơ thể xem khách lạ như món bất lợi cho cơ thể thì khi đó cơ thể tìm cách vô hiệu hóa chất bị đánh giá là “ bệnh nguyên” bằng cách huy động bạch cầu để bao vậy, tập trung thực bào để phá hủy và nhất là tổng hợp kháng thể để trung hòa kẻ vào nhà phá bĩnh. Phản ứng này nếu êm xuôi thì gia chủ ăn ngon ngủ yên. Kẹt chính ở điểm không hẳn lúc nào cũng phản ứng đúng. Phản ứng nếu trật chìa thì một số tác chất được sản sinh ngoài ý muốn của gia chủ và dẫn đến đau nhức, ngứa ngáy, phù nề … Khi đó xảy ra hiện tượng dị ứng dưới nhiều thể dạng từ nhẹ như nổi mề đay sang nặng như hen suyễn chỉ vì cơ thể hoặc phản ứng theo kiểu ù lì, hoặc nhanh nhẩu … đoảng!
Một trong các chất được xem như tiêu biểu của hiện tượng dị ứng là histamine. Chất này sở trường về gây ngứa, gây viêm, gây phù. Dấu hiệu điển hình của dị ứng vì thế là nổi mẩn ngoài da và ngứa ngáy chịu không nổi. Phần lớn thuốc chống dị ứng dựa trên tác dụng ức chế histamine. Trung hòa được chất này thì nạn nhân hết viêm da, hết đau khớp, hết ngứa. Thuốc chống dị ứng ngày xưa có điểm bất lợi là dễ gây buồn ngủ đến độ người dùng thuốc không thể làm việc, điều khiển xe … Thuốc chống dị ứng hiện nay tốt hơn nhiều với nhiều loại giải quyết cơn ngứa nhanh chóng mà không gây buồn ngủ. Dùng thuốc chống dị ứng tuy chỉ là giải pháp chữa cháy cầm canh vì nguyên nhân vẫn còn đâu đó nhưng thà có hơn không vì mấy ai sống vui nếu ngứa ngáy cả ngày lẫn đêm?!
Éo le chính ở điểm không thiếu người hiện nay là nạn nhân của tình trạng ngứa ngoài da, ngứa mắt, ngứa trong ống tai, ngứa vùng cơ quan sinh dục nhưng dùng thuốc chống dị ứng cứ như không! Thay vì cơn ngứa xuất hiện rõ ràng chỉ khi nạn nhân tiếp xúc với bệnh nguyên, ngứa ở số nạn nhân này thường xuất hiện bất chợt mỗi lần cảm xúc, mỗi khi đổ mồ hôi, mỗi lần gặp khác biệt về nhiệt độ, chẳng hạn sau khi tắm nước nóng, khi ra vào phòng máy lạnh. Ngứa trong trường hợp này, khác với ngứa do dị ứng thực phẩm hay hóa chất, thường không phát tán toàn thân mà chỉ khu trú ở đầu, lòng bàn tay, lưng, háng …, nhưng hễ ngứa thì gãi không kịp, gãi không xuể!
Chuyện gì cũng có lý do. Các nhà nghiên cứu về bệnh lý do stress ở Munich, CHLB Đức, đã phát hiện nguyên nhân của hội chứng mang tên “dị ứng giả” là do tuyến thượng thận hoạt động vừa cường điệu, vừa trật nhịp sinh học. Dùng thuốc chống dị ứng tất nhiên không hiệu quả như mong muốn nếu như không có cách điều chỉnh bằng hoạt chất sinh học đồng thời có công năng tăng sức đề kháng. May cho người bệnh là có Nhân Sâm. Bằng chứng là tình trạng ngứa ngáy được cải thiện thấy rõ sau thời gian ngắn điều trị bằng Nhân Sâm mà không cần thuốc chống dị ứng.
Bác sĩ: Lương Lễ Hoàng
