“Tôi có thể dùng Nhân Sâm được không?” là câu hỏi rất thường nghe từ bệnh nhân cao huyết áp. Lý do rất hợp tình vì không ít người có cảm giác hồi hộp sau khi dùng Sâm. Với người đã bị tăng huyết áp tất nhiên phải lo cho dù phản ứng có thoáng qua vì là điều bất lợi nếu trong lúc đó huyết áp bội tăng.

Nỗi lo hợp tình đó tuy vậy không hợp lý nếu dùng Nhân Sâm. Trước hết, phải nói ngay để người muốn dùng Sâm yên tâm. Đã có nhiều công trình khảo sát đại trà trên người cao huyết áp cho thấy Nhân Sâm không làm tăng huyết áp. Trái lại là khác. Cũng theo kết quả nghiên cứu lâm sàng, Nhân Sâm nếu được kết hợp trong phác đồ điều trị là nhân tố giúp ổn định huyết áp ở người tuy được điều trị bằng thuốc đặc hiệu nhưng huyết áp dao động thất thường, như thường gặp ở phụ nữ mãn kinh, ở đối tượng rối loạn chức năng tuyến giáp, ở người trầm uất.

Tuy vậy, cũng như tất cả dược liệu khác, phản ứng ngoài ý muốn vẫn có thể xảy ra nếu dùng sai liều lượng. Nhân Sâm có thể làm tim đập nhanh và dẫn đến cảm giác hồi hộp, nóng bừng mặt, vã mồ hôi, mặc dầu phản ứng chỉ thoáng qua, nếu người dùng Hồng Sâm không lưu ý một số điểm như sau:

• Không nên dùng Nhân Sâm lúc bụng đói. Nên nhớ Nhân Sâm là thuốc bổ thuộc nhóm phát sinh năng lượng (energy spender) và xúc tác phản ứng biến dưỡng (metabolism catalysator). Nhân Sâm nếu dùng khi bụng đói dễ tăng nhip tim thông qua tác dụng hưng phấn hệ thần kinh giao cảm. Tác dụng này dễ rõ nét vào buổi sáng sớm trước bữa điểm tâm.
• Không nên dùng Nhân Sâm chung với chất kích thích hệ thần kinh giao cảm như cafein, nicotin vì trong trường hợp này phản ứng tương tác có thể làm tăng huyết áp.
• Không nên dùng Nhân Sâm cùng lúc với thuốc hạ áp vì thuốc đặc hiệu có thể mất phần nào tác dụng.
• Không nên dùng Nhân Sâm vào buổi tối cho bệnh nhân trầm uất vì có thể gây mất ngủ.

Mặt khác nên dùng Nhân Sâm

• Dưới dạng tiện dụng như trà và với hàm lượng thấp cho bệnh nhân cao huyết áp sau bữa ăn trưa và chiều.
• Dưới dạng kẹo ngậm để nhờ hợp chất đường + saponosides trong Nhân Sâm cải thiện huyết áp và thị lực cho người có huyết áp thấp, cho đối tượng phải làm việc nhiều giờ trước máy vi tính, cho công nhân phải sinh hoạt trong môi trường thiếu ánh sáng.

Thuốc tốt hay không tùy theo chất lượng của dược liệu. Sâm Hoa Kỳ với tỷ lệ cân đối về saponosides nên vừa có tác dụng trợ lực với hiệu quả cấp thời khi có nhu cầu trước mắt, vừa an toàn khi dùng dài lâu vì người bệnh mãn tính đằng nào cũng không thể sử dụng Nhân Sâm chỉ trong ngày một ngày hai. Có trong tay thuốc tốt lại không sợ phản ứng phụ, còn gì khéo hơn?

                                                                                                                                    Bác sĩ: Lương Lễ Hoàng